Od autorów
Oddajemy w ręce czytelników książkę wyjątkową. Przedstawia ona poglądy przeciwników okrągłego stołu, czyli przeciwników takiego sposobu przekształcenia PRL w III RP i takiej transformacji gospodarki, jakie zostały postanowione w 1989 roku.
Okrągły stół był wynikiem konsensusu trzech sił politycznych - PZPR, „Solidarności” i Kościoła. Można by sądzić, że te trzy siły polityczne wyrażają wolę całego narodu. Jednak tak nie było, ponieważ o porozumieniu zadecydowały elity - w imieniu PZPR - Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, w imieniu „Solidarności” - Lech Wałęsa i jego doradcy, w imieniu Kościoła powszechnego - kilku hierarchów.
Dlatego nie wszyscy katolicy, nie wszyscy członkowie „Solidarności” i PZPR popierali okrągły stół. Nawet entuzjaści nie wiedzieli, co popierają. Nie odbyła się żadna debata publiczna, w której przeciwnicy okrągłego stołu mogliby wyrazić swoje poglądy. Nie było żadnego forum, na którym mogliby przekazać opinii publicznej ostrzeżenie o ujemnych i długotrwałych skutkach przyjętego sposobu przeprowadzania zmian. Nasza historia i historia tej książki jest tego przykładem.
Według opinii obowiązującej w Polsce i na świecie porozumienie okrągłego stołu przyjęte zostało entuzjastycznie i było powszechnie akceptowane. Dopiero, gdy tragiczne skutki likwidacji przemysłu i zadłużenia rolników doprowadziły do gwałtownych ulicznych wystąpień, do opinii publicznej dotarło, że coś poszło nie tak jak powinno, choć nadal nie wiadomo, co i dlaczego.
Zadziwiającym fenomenem jest, że w najważniejszym dla narodu okresie, w wolnej demokratycznej Polsce, po zniesieniu cenzury i dopuszczeniu pluralizmu w mediach, krytyka okrągłego stołu nie przebiła się do opinii publicznej.
W tej chwili nie jest już najważniejsze, czy czytelnicy podzielą nasze krytyczne poglądy, ponieważ historii nie da się cofnąć ani powtórzyć. Dzisiaj trzeba szukać nowych myśli i idei, nowych skutecznych sposobów działania, naprawiać co się da i ostrzegać przed nowymi zagrożeniami, takimi chociażby jak GMO. Ale nie można tego zrobić nie sięgając do historii myśli społecznej i ruchów społecznych.
Celem naszej książki jest ostrzeżenie, że historię można fałszować, idee wypaczyć i przedstawić w krzywym zwierciadle, a debatę publiczną pozorować lub ograniczyć do jednej opcji. Jeśli było to możliwe w czasie, kiedy rozpadał się system komunistyczny, kiedy cały naród żywo interesował się polityką i śledził kierunek zmian, to znaczy, że możliwe jest zawsze.
Dlatego w każdym czasie i w każdych okolicznościach trzeba zawierzyć własnemu rozumowi, swoim wnioskom z obserwacji rzeczywistości i poszukać ludzi, którzy naprawdę znają zagadnienie. Zawierzenie propagandzistom występującym w charakterze niezależnych ekspertów albo odpowiedzialnych polityków prowadzi do popełniania wciąż tych samych błędów. A ilość nowych błędów, które możemy popełnić w szybko zmieniającym się świecie, wydaje się nieograniczona.
Joanna i Andrzej Gwiazda